အမ်ိဳးျပဳတ္ေတာ့မယ့္ ကရင္

 

Ethnic Karen men outside talks between Karen leaders and Burmese government ministers in Pa-an.

Photograph: Soe Than Win/AFP/Getty Images 

Source Photo from 

http://www.guardian.co.uk/world/2012/jan/12/burma-ceasefire-karen-rebels-isolation 

အမ်ိဳးျပဳတ္ေတာ့မယ့္ ကရင္

အပိုင္း (၄)

February 23, 2013 

Saturday

By မင္းစိုးစံ

အပိုင္း(၃)မွာတုန္းကေတာ့ ကရင့္ေန႔ရက္အေခၚအေ၀ၚေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး မေလွ်ာ္မကန္ေျပာင္းလဲေခၚေ၀ၚ
သုံးေနၾကတဲ့အတြက္ ကရင္အမိ်ဳးျပဳတ္ေတာ့မယ့္ အႏၱရာယ္ရွိပုံကို တင္ျပခဲ့ပါတယ္။
 အခုေရးမယ့္အပိုင္း (၄)မွာလည္း ကရင္ေတြၾကားမွာ အေလးမထားပဲျဖစ္သလိုေျပာေနတဲ့ စကားလုံးအ 
ေတာ္မ်ားမ်ားထဲက အခ့်ိဳကိုေရးျပမွာျဖစ္ပါတယ္။

ဒီလိုေျပာေနပါမ်ားတဲ့အခါမွာ အျခားဘာသာစကားကို ၾကားညွပ္သုံးစြဲလာတာ ကာလရွည္ၾကာလာတာနဲ႔အ
တူ ကရင့္စကားေတြ တျဖည္းျဖည္းေပ်ာက္သြားျခင္းအားျဖင့္ ကရင္အမ်ိဳးျပဳတ္ေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ကရင့္စကားကိုထိန္းသိမ္းဘို႔လိုအပ္သလို အသစ္အသစ္ေသာ ေ၀ါဟာရေတြအတြက္ တည္ထြင္သုံးစြဲဘို႔လို
အပ္ပါတယ္၊ တနဂၤေႏြ တနလၤာ ဆိုတာ ကရင္လိုမူရင္းစကားလုံးေတြရွိေနတာကို အသစ္ထြင္ေျပာတာဟာ
အင္မတန္ရြံမုန္းစရာေကာင္းတဲ့ လုပ္ရပ္ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ ေန႔ခုနစ္ေန႔နဲ႔ဆိုင္တဲ့ စကားလုံးကို ေရးျပခ်င္ပါတယ္။ တနဂၤေႏြေန႔ မူၟအု္တုက္ တနလၤာေန႔ မူၟ
အု္စန္။ အဂၤါေန႔ မူၟအု္ညာၟ။ ဗုဒၶဟူးေန႔ မူၟဗုဒၶ၀ါၟ။ ၾကာသာပေတးေန႔ မူၟၿဗၜ ပၱၚ။ ေသာၾကၤာေန႔ မူၟအု္
သုဂ္။ စေနေန႔ မူၟသၚသ၀့္။ ဆိုၿပီးသတ္မွတ္ၾကထားတာမွန္ေပမယ့္ အဲဒီအမည္နာမ,မိ်ဳးနဲ႔ မသုံးစြဲခင္မသတ္
မွတ္ခင္ အခ်ိန္အခါေတြတုန္းက ေန႔ခုနစ္ေန႔ ကိုကရင္လို မူၟဏင္ၟနဳဦ႔။ မူၟဏင္ၟလါ့။ မူၟဃွဳံ႕ကါ။ မူၟ႓ုံ
ဃွး။ မူၟက်ာထဲ။ မူၟသီ့ၾကဴ။ မူၟဆု္ႏြဲ။ ဆိုၿပီး တနဂၤေႏြေန႔ ကစ,လို႔ စေနေန႔အထိကို သတ္မွတ္ေခၚေ၀ၚ
သုံးစြဲခဲ့ၾကတယ္လို႔ ကရင္ဦးဇင္းလူထြက္တစ္ေယာက္က ေျပာခဲ့ဘူးပါတယ္။
(ေန႔ခုနစ္ေန႔ အမည္နာမ,ကို အပိုင္း (၃)မွာ ေရးသားေဖၚျပခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါတယ္)

ဒါဆိုလ်င္ အု္တုက္ အု္စန္ ဆိုတဲ့အသုံးအႏႈံးက ဘယ္အခ်ိန္မွာေပၚေပါက္လာၿပီး က်ာထဲ သီ့ၾကဴ ဆိုတာေတြ
ကို ဘယ္အခ်ိန္မွာစ,ၿပီးသုံးစြဲၾကသလဲ။ တခုခုနဲ႔တခုၾကား အခ်ိန္ကာလ,ဘယ္ေလာက္ၾကာသလဲ။
ဘာေၾကာင့္ေျပာင္းသြားရသလဲ။ ဘယ္သူေတြက ဘာျဖစ္လို႔ေျပာင္းပစ္လိုက္ရတာလဲ။

ကိုယ့္ကရင္စကားလုံးေတြမရွိလို႔ အသစ္ထြင္ၿပီးေျပာတာကို အားေပးအားေျမွာက္ျပဳသင့္ပါတယ္။ အားေပးရ
မွာျဖစ္ပါတယ္။ အားေပးရုံမဟုတ္ပဲ တတ္ႏိုင္တဲ့ဘက္က ကူညီေထာက္ပံ့ရမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ ကရင့္မူပိုင္စ
ကားလုံးေတြ ခိုင္ခိုင္မာမာ တိတိ က်က်ရွိေနပါလွ်က္နဲ႔ အသစ္ထြင္တာမ်ိဳးကိုေတာ့ လုံး၀,အသိအမွတ္မျပဳ
သင့္ပါဘူး။

ဥပမာ ေမာ္ေတာ္ကား။ ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ ကယ္။ ၿဂိဳလ္တု။ ဒုံးပ်ံ။ စတဲ့ယာဥ္မ်ိဳးေတြ။ Telephone တယ္လီဖုံး။
E-mail အီးမဲလ္ Internet အင္တာနက္ Computer ကြန္ပ်ဴတာ ။ စ,တာေတြမ်ိဳးက်ေတာ့ ကရင္စကားမွာ
မရွိေသးဘူးဆိုလ်င္ ကရင္စကားနဲ႔ေျပာႏိုင္ေအာင္ ကရင္လိုေ၀ါဟာရ, တည္ထြင္တာကို အားေပးသင့္ပါ
တယ္။ 
ေ၀ါဟာရအသစ္မထြင္ႏိုင္ေသးလို႔ အသံထြက္အတိုင္းေျပာဆိုသုံးစြဲမယ္ ဆိုလ်င္လည္း ဒါဟာကိုယ့္ဘာသာ
စကားမဟုတ္တဲ့အတြက္ ၾကားညွပ္ေျပာလည္း ျပႆနာမရွိပါဘူး။ ကိုယ့္ကိုယ္ပိုင္စကားလုံးရွိရွိႀကီးနဲ႔အျခား
ဘာသာစကားလုံးသုံးစြဲတာကိုေတာ့ အထူးေရွာင္ၾကဥ္ဘို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

တျခားစကားသုံးေတာ့ ဘာလုပ္ခ်င္သလဲလို႔ ေအာက္တန္းက်က်ေမးလာလ်င္ေတာ့ အထက္တန္းက်က်အ
ေျဖနဲ႔ေျဖမယ္ဆိုလ်င္ ကရင္အမ်ိဳးျပဳတ္သြားပါလိမ့္မယ္။ ဗမာလို ေရခြက္ကို ကရင္လိုဘယ္လိုေျပာမလဲ။
အုန္းမႈတ္ခြက္ကို ကရင္လုိဘယ္လို ေခၚသလဲ။ ႏြားစားခြက္။ ၀က္စားခြက္။ ေခြးစားခြက္။ တံျမက္စည္း။
ယပ္ေတာင္။ ေကာ္ခြက္(ေဂၚခြက္)(Plastic ပလပ္စ္တစ္ ခြက္မဟုတ္ပါ) စ,တာေတြကိုကရင္လိုဘယ္လိုေခၚ
သလဲ။
ေဗဒင္ဆရာ။လက္သမားဆရာ။ ပန္းရံဆရာ။ ပန္းပဲဆရာ။ ပန္းခ်ီ ဆရာ။ စ,တာေတြကိုဘယ္လိုေခၚသလဲ။
ကရင္ေတြဘယ္လိုေျပာဆို ေခၚေ၀ၚေနၾကပါသလဲ။ အထူးသျဖင့္ ကရင္ျပည္ထဲမွာ ျပည္တြင္းမွာ ေနထိုင္ေန
ၾကတဲ့ကရင္ေတြ ဘယ္လိုေျပာၾကပါသလဲ။

က်ဳပ္တို႔တေတြရဲ့ မိခင္ဘာသာစကား ေ၀ါဟာရေတြ ေလ်ာ့နည္းလာေနပါၿပီ။ မသိမသာနဲ႔တမ်ိဳး သိသိသာ
သာနဲ႔က,တဖုံ အျခားဘာသာစကားေတြရဲ့ ၀ါးၿမိဳျခင္းခံံေနရၿပီျဖစ္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ မိမိရဲ့ဘာ
သာစကားကို အေလးအနက္ မထားျခင္း။ ေလ့လာလိုက္စားမႈ အားနည္းျခင္း။ သင္ၾကားတတ္ေျမာက္လို
စိတ္ ေလ်ာ့နည္းျခင္း။ အခြင့္အလမ္း မရွိျခင္း။ ေနရာအတည္တက် ရပ္တည္ေနထိုင္ခြင့္ မရွိျခင္း။ တန္းတူ
အခြင့္အေရးရရွိမႈ ကင္းမဲ့ျခင္း။ စ,တာေတြအျပင္ ဖိႏွိပ္အႏိုင္က်င့္မႈအမ်ိဳးမ်ိဳးကို ဘက္ေပါင္းစံု၊ေနရာေဒသ
ေပါင္းစုံကေန ကာလ,ရွည္ၾကာစြာ ကရင္ေတြခံစားခဲ့ၾကရလို႔ျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒီလိုေတြျဖစ္ေနတဲ့ၾကားထဲ အသစ္ထြင္လိုက္တဲ့ စကားလုံးေတြက ကိုယ့္မိခင္ဘာသာစကားကို ပိုမိုၿပီး
အားနည္းက်ဆင္းသြားေစျပန္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကရင္ေရွးလူႀကီးေတြ သြန္သင္ဆုံးမခဲ့ၾကတာေတြထဲက
တစ္ခြန္းေသာစကားေလးဟာ အင္မတန္မွတ္သားစရာေကာင္းပါတယ္။
အသစ္ကိုရွာေဖြပါ အေဟာင္းကို မပစ္ပယ္ပါနဲ႔ တဲ့။

ဒါဆိုလ်င္ အသစ္အသစ္ေသာစကားလုံးကို ေတာင္စဥ္ေရမရ ေလွ်ာက္ရွာေနၾကတဲ့ တည္ထြင္သူအခ့်ိဳကို
ေမးၾကည့္ပါရေစ အသင္တို႔သည္ မိမိတို႔၏ မိခင္ဘာသာစကားကို အမွန္တကယ္ ျမတ္ႏိုးတန္ဘိုးထားၾကပါ
၏ေလာ။ အသစ္အသစ္ေသာ ေ၀ါဟာရမ်ားကို ဆန္းသစ္တည္ထြင္မႈမျပဳမွီ မိမိတို႔မိခင္ဘာသာစကားႏွင့္
သက္ဆိုင္သည့္ စကားအသုံးအႏႈံးမ်ားကို အေသအျခာ ခေရေစ့တြင္းက် ဂဃနဏ ေလ့လာသိရွိၿပီးျဖစ္ပါ
၏ေလာ။ ဘာသာစကားအသစ္တခုကို တည္ထြင္လုိက္ျခင္းျဖင့္ ျဖစ္ေပၚရရွိလာႏိုင္သည့္ အက်ိဳးတရားမ်ား
ႏွင့္အဆိုးတရားမ်ားကို အေသအျခာဆန္းစစ္မိပါသေလာ။
ဒါကေတာ့ တည္ထြင္စမ္းသပ္ထုတ္လုပ္တဲ့လူေတြအတြက္ေမးခြန္းပါ။

လက္ခံက်င့္သုံးတဲ့လူေတြရဲ့အပိုင္းကို ေမးပါရေစ။ က်ဳပ္တို႔အေနနဲ႔ တည္ထြင္စမ္းသစ္မႈေတြကို လက္ခံက်င့္
သုံးေတာ့မယ္ဆိုလ်င္ ေရရွည္ကိုၾကည့္မိပါရဲ့လား။ တည္ထြင္သူနဲ႔ လက္ခံက်င့္သုံးသူေတြဆိုတာ ကိုင္းကြၽန္း
မွီ ကြၽန္းကိုင္းမွီ ေတြျဖစ္ၾကပါတယ္။
လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္သူေျမပိုင္ရွင္နဲ႔ ဓါတ္ေျမၾသဇာထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်သူကုမၸဏီကို ဥပမာေပးၾကည့္
ၾကပါစို႔။ ေျမဆီေျမႏွစ္ေတြေလ်ာ့နည္းလာလို႔ ဓါတ္ေျမၾသဇာကို မသုံးစြဲခင္မွာ ဓါတ္ေျမၾသဇာရဲ့ အက်ိဳးနဲ႔အ
ျပစ္ကို သိထားရသလိုပါပဲ။ ေျမဆီ ေျမႏွစ္ေတြ အျပည့္အ၀,ရွိေနပါလွ်က္ မလိုအပ္ပဲဓါတ္ေျမၾသဇာကို လက္
ခံသုံးစြဲလိုက္မယ္ဆိုလ်င္ အျပစ္ေတြမ်ားမွာအေသအျခာပါ။

က်ဳပ္တို႔မွာ မိဘဘိုးေဘးေတြထားရစ္ခဲ့တဲ့ စကားလုံးေတြဟာ ကုံလုံျပည့္စုံၿပီးသားပါ။ အဲဒါကိုအေသအျခာမ
ေလ့လာမစုံစမ္းပဲ စကားလုံးအသစ္ကိုလက္ခံေျပာဆိုသုံးစြဲျခင္းဟာ မလိုအပ္ပဲနဲ႔ ဓါတ္ေျမၾသဇာသုံးတဲ့လယ္
ေျမတခု လွ်င္လွ်င္ျမန္ျမန္ပ်က္ဆီးရသလိုမ်ိဳး ကရင္ေတြေစာစာစီးစီး ပ်က္သုဥ္းသြားႏိုင္ပါတယ္။

ေနာက္တနည္းကေတာ့ သဘာ၀ေျမၾသဇာ ထုတ္လုပ္ႏိုင္တဲ့နည္း၊ သဘာ၀ေျမၾသဇာရႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္း
ေတြကိုရွာႀကံၿပီး ကိုယ့္လယ္ေျမကို ေရရွည္ခံေအာင္ထိန္းသိမ္းၾကရမွာျဖစ္သလို ကရင့္စကားေတြကို ရွာ
ေဖြေဖၚထုတ္ထိန္းသိမ္းဘို႔ ႀကိဳးစားၾကရမွာ ကရင္အမ်ိဳးသားအားလုံးရဲ့တာ၀န္ျဖစ္ပါတယ္။
ဘယ္လိုနည္းနဲ႔ ႀကိဳးစားၾကမလဲ ဆိုတဲ့ေမးခြန္းကို ကိုယ့္ကိုယ္ကုိျပန္ေမးၿပီး ကိုယ္တိုင္အေျဖရွာၾကရပါမယ္။
ဒီကေန႔ ကရင္ေတြအမႈမဲ့ အမွတ္မဲ့ေျပာေနၾကတဲ့ အသုံးမ်ားတဲ့ စကားေလးႏွစ္ခြန္းကို ၀ိုင္း၀န္းစဥ္းစားအေျဖ
ရွာၾကည့္ၾကပါစို႔လား။

ဥပမာ ေဘာ္လုံးကစားတဲ့ အသင္းႏွစ္သင္းထဲက ဘယ္အသင္းႏိုင္(win)သလဲ။ ဘယ္အသင္းရႈံး (lose)သ
လဲဆိုတာကို ကရင္လိုဘယ္လိုေမးၿပီး ဘယ္လိုေျဖၾကမလဲ။ ကုန္စည္ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ရာမွာ အရႈံး(lose)
ေပၚတဲ့ကုန္ပစၥည္းရွိတတ္သလို အျမတ္(Gains or Profit) ရတဲ့ကုန္ဆိုတာရွိတတ္ပါတယ္။ အဲဒါကို ကရင္
လိုဘယ္လိုေျပာမလဲ။
ဆိုလိုခ်င္တာက အႏိုင္နဲ႔အရႈံး အရႈံးနဲ႔အျမတ္ အဲဒီစကားကို ကရင္လိုဘယ္လိုေျပာၾကမလဲ။

ေနာက္တခုကေတာ့ ကုန္စည္ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္တာနဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့ အရင္းပဲရတယ္ဆိုတဲ့စကားနဲ႔ အားက
စားနဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့ သားေရပြဲ (Draw or a tie)က်တယ္။ ဆိုတဲ့စကားလုံးကို ကရင္လိုဘယ္လိုေျပာမလဲ။

ရိုးရိုးသားသားနဲ႔ အမွန္အတိုင္း၀န္ခံရမယ္ဆိုလ်င္ က်ဳပ္ဟာ ကရင္လိုေျပာတဲ့ဆိုတဲ့ေနရာမွာ အင္မတန္ကို
ညံ့ဖ်င္းတဲ့ကရင္တစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့အတြက္ စကားလုံးေတြကိုသိနားလည္လို႔ေရးသားတင္ျပတာမဟုတ္ပဲ
သိနားလည္ခ်င္လို႔ေရးသားတင္ျပတဲ့ သူူတစ္ေယာက္သာျဖစ္ပါတယ္။
ဗမာလိုက်ေတာ့ က်ဳပ္ရဲ့မိခင္ဘာသာစကားမဟုတ္တဲ့အတြက္ ပိုလို႔ေတာင္ဆိုးပါေသးတယ္။


မသိနားမလည္ပဲနဲ႔ ဘာျဖစ္လို႔ေပါက္တတ္ကရေတြ လိုက္ေရးေနရသလဲလို႔ေမးမယ္ဆိုလ်င္ေတာ့ က်ဳပ္ရဲရဲ
၀ံ့၀ံ့ေျဖမွာက ကရင္အမ်ိဳးျပဳတ္မွာကို စိုးရိမ္လို႔ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေရွ႕မွီေနာက္မွီကရင္ေတြအေနနဲ႔တိမ္
ျမဳပ္ေနတဲ့ကရင္စကားေတြကို ေဖၚထုတ္ခ်င္စိတ္ရွိလာေစခ်င္တဲ့ ဆႏၵေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။

က်န္းမာခ်မ္းသာၾကပါေစ။

မင္းစိုးစံ
(အေ၀းေရာက္ ကရင္ဒုကၡသည္တဦး)
ဆက္ရန္ရွိေသးသည္။