By ဦးေအာင္ထူး (ေရွ႕ေန)
လူ႔အခြင့္အေရးအတြက္ လႈပ္ရွားစြမ္းေဆာင္ရင္း
လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖါက္ခံေနရသူ ေဒၚေဘာက္ဂ်ာ
ဖါးကန္႔ၿမိ့ဳနယ္တရားရံုး၌ ေဒၚေဘာက္ဂ်ာရင္ဆိုင္ေနရေသာအမႈတြင္ သက္ေသတဦးျဖစ္သူ ဓမၼဆရာ ဦးအင္ဂန္
ကန္ဆိုင္းက ေအာက္ပါအတိုင္းထြက္ဆိုသြားခဲ့သည္။
“ေဒၚေဘာက္ဂ်ာမွာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ေနထိုင္ေသာေဒသတြင္ လယ္သိမ္းခံေတာင္သူလယ္သမားမ်ားဘက္မွ မားမား
မတ္မတ္ရပ္တည္ေပးျခင္းေၾကာင့္ ေဒသခံအာဏာပိုင္မ်ား၏ ျငိဳျငင္မႈကို မၾကာခဏခံခဲ့ရသည္။ အာဏာပိုင္မ်ား၏
ၿခိမ္းေျခာက္ေသြးေဆာင္ကာ တရားစြဲခိုင္းခံခဲ့ရေသာ တရားလိုေဒၚကိုင္ထန္ ကိုယ္တိုင္က အမႈ ရုပ္သိမ္းလႊာတင္ခဲ့
သည့္အျပင္ မည္သည့္တရားလိုျပသက္ေသကမွ် ေဒၚေဘာက္ဂ်ာ အေပၚၿငိစြန္းေအာင္ ထြက္ဆိုနိုင္ခဲ့ျခင္းမရွိသျဖင့္
ေဒၚေဘာက္ဂ်ာ ေဆးထိုးကုသ၍ လူေသပါသည္ဟု လုပ္ႀကံအမႈဖြင့္ၿပီး ျပစ္မႈ ပုဒ္မ ၃၀၄(က)ျဖင့္စြဲဆိုထားေသာ အ
မႈအား ရုပ္သိမ္းေၾကာင္းျဖင့္ တရားရံုးက ၂၀၁၄ ခုနွစ္ ဇန္န၀ါရီလ ၁၆ ရက္ေန႔တြင္ အမိန္႔ခ်မွတ္ခဲ့သည္။
အရင္းလဲလွ်င္ အဖ်ားထင္းျဖစ္ ဟူေသာ ျမန္မာ ဆိုရိုးစကားရွိသည္။
အဓိကက်သည့္အမႈႀကီးတြင္ သက္ေသထင္ရွားမတင္နိုင္၍ ျပန္လည္ရုပ္သိမ္းလိုက္လွ်င္ ယင္းနွင့္ဆက္စပ္ေန
ေသာက်န္နွစ္မႈကိုလည္း အလိုအေလွ်ာက္လႊတ္ေပးရံုသာ ရွိသည္။ တရားရံုးသည္ ယင္းသို႔မေဆာင္ရြက္။ အဖ်ားကေနျပန္လည္မီးရွိဳ႕ကာ အျပစ္ကင္းမဲ့သည့္ ေဒၚေဘာက္ဂ်ာကို မတရား တရားစီရင္ေရးစနစ္က ဆက္လက္
ျပႆနာရွာေတာ့မည့္ အေနအထားျဖစ္ေနသည္။
ေဆးထိုးျပြန္ႏွင့္ ေဆး၀ါးတို႔ကို လက္ရွိထား သံုးစြဲေၾကာင္းျဖင့္ ယစ္မ်ိဳး ဥပေဒ ပုဒ္မ(၃၃) အရလည္းေကာင္း၊ တရား
၀င္လုိင္စင္မရွိဘဲ ေဆး၀ါးကုသေၾကာင္းျဖင့္ ေဆးေကာင္စီ ဥပေဒ ပုဒ္မ(၄၁) အရလည္းေကာင္း သူမအား တရားစြဲ
ဆိုထားဆဲျဖစ္သည္။ ယင္းအမႈမ်ား အေပၚ ဇန္န၀ါရီလ (၂၄)ရက္ေန႔တြင္ အျပီးသတ္ အမိန္႔ခ်မည္ဟု သိရသည္။
(ကြယ္လြန္သူ ဦးေဇာ္ဂ်ာ အား မက္ကေလာင္ျခစ္ျပီး ျပဳစုေပးခဲ့သူ) တရားလိုျပ သက္ေသ ဦးမုန္ေဇာ္ဂ်ာက
“ေဒၚေဘာက္ဂ်ာက ဘာသာေရးအရ ဆုေတာင္းေပးျပီး ျပန္သြားပါသည္။ ေဆးထိုးေပးသည္ကို မေတြ႔ရပါ။”
ဟု ထြက္ဆိုခဲ့သည္။
ေဒၚေဘာက္ဂ်ာအေပၚ စြဲဆိုေသာအမႈအားလံုးအနက္ မည္သည့္တရားလိုျပသက္ေသကမွ် ေဒၚေဘာက္ဂ်ာသည္
တရား၀င္လုိင္စင္မရွိဘဲ ေဆး၀ါးကုသေၾကာင္း ထြက္ဆိုခဲ့ျခင္း အလွ်ဥ္းမရွိသျဖင့္ မည္သို႔လွ်င္ ေဆးေကာင္စီ ဥပ
ေဒ ပုဒ္မ(၄၁) အရ အျပစ္ေပးမည္နည္း။
ေဆးထိုးျပြန္ နွင့္ ေဆး၀ါးတို႔ကို လက္ရွိထား သံုးစြဲေၾကာင္းျဖင့္ ယစ္မ်ိဳး ဥပေဒ ပုဒ္မ (၃၃) အရစြဲဆိုခဲ့သည့္ ရဲတပ္ဖြဲ႔
ကို ျပန္လည္ တရားစြဲရပါမည္။ ရဲတပ္ဖြဲ႔သည္ ျပစ္မႈဆိုင္ရာ ဥပေဒ ပုဒ္မ၄၆၄ “မဟုတ္မမွန္သည့္ စာတမ္းအမွတ္အ
သားကို ျပဳျခင္း” ဟူသည့္ ျပဌာန္းခ်က္ကို က်ဴးလြန္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
ေဒၚေဘာက္ဂ်ာ၏ မိဘမ်ားေနအိမ္အား ရဲကလာေရာက္ရွာေဖြေသာအခါ အိမ္တြင္အတူေနထိုင္လွ်က္ရွိသူ ေဒၚ
လြမ္းယန္း(ရံုးထြက္ခ်က္တြင္ ေဒၚလုယန္း အေနျဖင့္ စာလံုးေပါင္းမွားေဖၚျပခံရသူ)က တရားလိုျပ သက္ေသအျဖစ္
ေအာက္ပါအတိုင္း ထြက္ဆိုသြားခဲ့သည္။
“ရွာေဖြပံုစံတြင္ က်မလက္မွတ္ထိုးလိုက္သည့္ အခ်ိန္တြင္ ဘာမွ ေရးမထားပါ။
အလြတ္ လက္မွတ္ထိုးေပးလိုက္ရပါသည္။”
အလြတ္လက္မွတ္ထိုးေပးလိုက္ရသည့္ ရွာေဖြပံုစံတြင္ ရဲက ေအာက္ပါစာေၾကာင္းကို ျဖည့္ေရးကာ ေဒၚေဘာက္ဂ်ာ အမႈပတ္ေစေအာင္ဖန္တည္းလိုက္သည္။
“ ---- ေဆးကုပစၥည္းမ်ားမွာ အိမ္ရွင္ေဒၚေဘာက္ဂ်ာ ေဆးကုရာ၌အသံုးျပဳေသာပစၥည္းမ်ားျဖစ္၍ က်မ ေဒၚလုယန္း
မွေပးအပ္ပါသည္။” ေဒၚလြမ္းယန္း (ေဒၚလုယန္း)၏ ရံုးေရွ႕ထြက္ဆိုခ်က္အရ အလြတ္လက္မွတ္ထိုးေပးလိုက္ရ
သည့္ ရွာေဖြပံုစံေပၚတြင္ အဆိုပါစာေၾကာင္းကို ျဖည့္ေရးသူမွာ ရဲတပ္ဖြဲ႔သာျဖစ္သည္။
သို႔ျဖင့္ ရဲတပ္ဖြဲ႔သည္ “မဟုတ္မမွန္သည့္ စာတမ္းအမွတ္အသားကို ျပဳ” ခဲ့သည္။ ျပစ္မႈဆိုင္ရာ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၄၆၄ကို
အတိအလင္း ခ်ိဳးေဖါက္ခဲ့သည္။ ဖါးကန္႔ၿမိ့ဳနယ္တရားရံုးသည္ ဤသည္ကိုစံုစမ္းေဖၚထုတ္ကာ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သည့္
ရဲအရာရွိကို အေရးယူ အျပစ္ေပးရန္ တာ၀န္ရွိသည္။
ယင္းနွင့္ ေျပာင္းျပန္ျပဳကာ “မဟုတ္မမွန္သည့္ စာတမ္းအမွတ္ အသား”အေပၚအေျချပဳၿပီး ေဒၚေဘာက္ဂ်ာ အေပၚ
ျပစ္ဒဏ္စီရင္မည္ဆိုလွ်င္ တရားရံုးသည္ မတရားစီရင္မႈ က်ဴးလြန္ျခင္း ျဖစ္ပါမည္။
ရွာေဖြသက္ေသ ဦးေနာ္ဒီးသည္ ေဒၚေဘာက္ဂ်ာထံမွ သက္ေသခံပစၥည္းမ်ား သိမ္းဆည္းခဲ့ေၾကာင္းကို ထြက္ဆို
ျခင္း မရွိခဲ့။ ေဆးပစၥည္းအခ့်ိဳအား ရဲကသိမ္းဆည္းစဥ္ကလည္း ေဒၚေဘာက္ဂ်ာေနအိမ္တြင္ပင္ မရွိ။
ခရီးထြက္ေနေၾကာင္း ရွာေဖြသည့္ ရဲအရာရွိကို္ယ္တိုင္၀န္ခံထားသည္။ ရွာေဖြပံုစံတြင္ ရွာေဖြခံရသူအေနျဖင့္ လက္
မွတ္ေရးထိုးေပးလိုက္သူမွာလည္း ေဒၚေဘာက္ဂ်ာမဟုတ္။ ေဒၚေဘာက္ဂ်ာ၏ မိဘမ်ားနွင့္အတူ ေန ထိုင္ေနသူ
ေဒၚလြမ္းယန္းျဖစ္သည္။
ေဒၚလြမ္းယန္းအား တရားလိုျပသက္ေသအေနျဖင့္စစ္ေဆးရာတြင္ ေဒၚေဘာက္ဂ်ာ၏ေမာင္အရင္းျဖစ္သူ ေဒါက္တာ ဆိုင္းထူးမိုင္ နွင့္
ညီမျဖစ္သူ အထက္တန္းသူနာျပဳဆရာမ ေဒၚထုဆန္းတို႔က ၎တို႔၏ မိဘလည္းျဖစ္၊ ေဒၚေဘာက္ဂ်ာ၏ မိဘမ်ား
လည္း ျဖစ္သူတို႔၏အိမ္ကို အလည္လာသည့္ အခါတိုင္း မိဘမ်ားအား ေဆး၀ါးကုသေပးရာတြင္လည္းေကာင္း၊ မိ
ဘမဲ့ကေလးမ်ား၊ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားအား အခမဲ့ ေဆး၀ါးကုသေပးရာတြင္လည္းေကာင္း သံုးသည့္ ေဆးပစၥည္း
မ်ား ျဖစ္ေၾကာင္းထြက္ဆိုခဲ့သည္။ ကာယကံရွင္ ေဒါက္တာ ဆိုင္းထူးမိုင္နွင့္ သူနာျပဳဆရာမ ေဒၚထုဆန္း တို႔က
လည္းအဆိုပါအတိုင္းပင္ ရံုးေရွ႕တြင္ ထြက္ဆိုခဲ့သည္။ တရားခံျပသက္ေသ ဓမၼဆရာ ဦးအင္ဂန္ကန္ဆိုင္းကလည္း
ယင္းကို ေထာက္ခံထြက္ဆိုခဲ့သည္။
ေဒၚေဘာက္ဂ်ာသည္ ယစ္မ်ိဳး ဥပေဒ ပုဒ္မ (၃၃)၊ ေဆးေကာင္စီ ဥပေဒ ပုဒ္မ (၄၁) တို ့နွင့္ လံုး၀ပင္ ညိစြန္းျခင္းမရွိ
ပါ။ ေဒၚေဘာက္ဂ်ာသည္ သူမစိုးစဥ္းမွ် က်ဴးလြန္ျခင္းမရွိေသာ မႈခင္းမ်ားအတြက္ အာဏာပိုင္မ်ား၏ လုပ္ၾကံဖန္
တည္းမႈမ်ားေအာက္တြင္ မတရား တရားစြဲခံ ေနရသျဖင့္ သူမ၏ လူ႔ဂုဏ္သိကၡာကို ထိပါးခံေနရသည္။ ဤသည္မွာ
အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္း အပုဒ္ (၁) ကို ခ်ိဳးေဖါက္ခံရျခင္း ျဖစ္သည္။ တရားရံုးက အာမ
ခံ လံုး၀မေပးဘဲ ရက္ေပါင္း ၂၁၂ရက္ၾကာမွ် ဆက္တိုက္ ခ်ဳပ္ေနွာင္ခံ ေနရသျဖင့္ သူမ၏လြတ္လပ္မႈနွင့္ လံုၿခံဳမႈအ
ခြင့္အေရး ဆံုးရွံဳးေနရသည္။ ဤသည္မွာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္း အပုဒ္ (၃)နွင့္ (၉)
တို႔ကို ခ်ိဳးေဖါက္ခံရျခင္း ျဖစ္သည္။
တရားရံုးသည္ စြပ္စြဲခံရသူ ေဒၚေဘာက္ဂ်ာ ဖမ္းဆီးခံရသည့္ေန႔မွစ၍ သူမကိုယ္တိုင္က ျဖစ္ေစ၊ သူမ၏ ေရွ႕ေနမွ
တဆင့္ျဖစ္ေစ တင္ျပသမွ်မ်ားအား ပယ္ခ်ခဲ့ၿပီး အစိုးရေရွ႕ေနနွင့္ ရဲတပ္ဖြဲ တို႔မွ တင္ျပခ်က္မ်ားအတိုင္းသာ တ
ေလွ်ာက္လံုး လိုက္ပါေဆာင္ရြက္ေပးေနသည္။ ဤသည္မွာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ ့အခြင့္အေရး ေၾကျငာစာတမ္း
အပုဒ္ (၁၀)ပါ တရားမွ်တသည့္စစ္ေဆးစီရင္ခံပိုင္ခြင့္ (The Right to a Fair Trial)ကို ခ်ိဳးေဖါက္ခံရျခင္းျဖစ္သည္။
ေဒၚေဘာက္ဂ်ာသည္ လူ႔အခြင့္အေရးအတြက္လႈပ္ရွားစြမ္းေဆာင္ရင္း လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖါက္ခံေနရသူျဖစ္သည္။
လူ႔အခြင့္အေရးကို လိုလားျမတ္နိုးသူမွန္သမွ်သည္ ေဒၚေဘာက္ဂ်ာ ဆံုးရွံဳးေနေသာအခြင့္အေရးမ်ား အျမန္ဆံုးရင္း
စားျပန္လည္ရရွိေအာင္ ၀ိုင္း၀န္းၾကိဳးပမ္းသင့္သည္။ အထူးအာဏာရ ၿမ့ိဳနယ္တရားသူၾကီး ဦးေဇာ္ေဇာ္ထြန္း ဦးစီး
သည့္ ဖါးကန္႔ၿမ့ိဳနယ္တရားရံုးသည္ ေဒၚေဘာက္ဂ်ာကို အျမန္ဆံုး ခြ်င္းခ်က္မရွိလႊတ္ေပးၿပီး သူမဆံုးရွံဳးနစ္နာခဲ့မႈ
မ်ားအတြက္ ထိုက္သင့္သည့္ ေလ်ာ္ေၾကးနွင့္ ကုစားမႈမ်ားျပဳလုပ္ေပးရန္နွင့္ တာ၀န္ရွိအာဏာပိုင္မ်ားအား ျပန္လည္
အေရးယူ တရားစြဲဆိုျခင္းျဖင့္ တရားမွ်တသည့္ တရားစီရင္ေရးစနစ္ကိုထူေထာင္ရန္ ေတာင္းဆိုလိုက္သည္။
အေသးစိတ္သိလိုပါလွ်င္
ဦးေအာင္ထူး (ေရွ႕ေန)
ဥပေဒအေထာက္အကူျပဳကြန္ရက္ တည္ေထာင္သူ
(ဖံုး) (၄၆) (၀) ၇၆ ၁၁၅၆ ၂၁၅
ေန ့စြဲ။ ၂၀၁၄ ခုနွစ္ ဇန္န၀ါရီလ (၂၂) ရက္